S
chwarzmalen is in 2014 ontstaan als een samenwerking tussen 2 kunstenaars, Astrid Moors en Marja van Putten. Het project resulteerde toen in 2 schilderijen die d.m.v. publieksparticipatie tot stand kwamen. Ze zijn op voorhand in delen (1/16) leeg verkocht, er was een eindpresentatie en performance waar de doeken zijn opgeknipt, opnieuw opgespannen en verdeeld over de kopers.
In 2015 startte een tweede editie van Schwarzmalen.
De volgende kunstenaars deden mee: Rob Visje, Annemarie Vink, Marieke Hunze, Hanneke van der Werf, Rolina Nell, Titus Dekker, Marja van Putten en Astrid Moors, een totaal van 8.
Het project was een participatie tussen (vele) kijkers en de 8 makers; via facebook en de website was er de mogelijkheid voor het publiek om zich te mengen in het wordingsproces van de schilderijen.
Het proces was via een website www.schwarzmalen.nl en via facebook https://www.facebook.com/schwarzmalen te volgen.
Vanaf 1 september 2015 startte de poll op facebook, met de mogelijkheid te stemmen op vervolgprocessen van de schilderijen. Op bovenstaande online plekken staat ook meer informatie over de beide projecten die afgesloten zijn. Het eindresultaat van Schwarzmalen2 is gepresenteerd in VondelCS, waarna de delen van schilderijen naar de kopers zijn gegaan.
Schwarzmalen is een kritisch (schilder-) project over publieksparticipatie en crowdfunding. Met Schwarzmalen stellen we de roep om publieksparticipatie en samenwerking bij het tot stand komen van een kunstwerk ter discussie. Ook de veel geopperde mogelijkheid om de ‘creative industry’ te financieren met crowdfunding betrekken we in het project. Publieksparticipatie is hot. In de politiek en de samenleving speelt het idee dat kunst ‘maatschappelijk nut’ moet hebben en ‘breed gedragen’ moet zijn. Kunstenaars die het avontuur zoeken en geen geld met hun werk verdienen worden bestempeld als hobbyisten of zijn ‘niet meer van deze tijd’. In de politiek is idealisme een handicap en verbeelding is niet meer aan de macht. Het experiment als hoofddoel van een kunstproject is tegen die achtergrond direct kwetsbaar. Het rendementsdenken viert hoogtij. We willen het publiek betrekken bij het tot stand komen van de werken. Maar wel op onze manier, het publiek heeft een heel beperkte invloed; de meerkeuze vragen worden door ons zelf gedurende het proces bepaald. Daarmee willen we ook de publieksparticipatie onderdeel van de discussie maken. Crowdfunding vraagt een duidelijk plan en doel, waardoor er een contradictie ontstaat met een autonoom kunstwerk, dat vaak conceptmatig begint maar nauwelijks een vooropgezet visueel eindresultaat nastreeft. Door het publiek op voorhand lege doeken te verkopen en een positie te geven om mee te denken, leggen we voor dit project een mager financieel fundament. Niet genoeg om van te leven, net genoeg om de kosten te dekken. Een hachelijke onderneming die absoluut meer experimenteel is dan financieel rendabel.
Vragen genoeg voor een dialoog:
– is dit wat het Nederlandse publiek er voor over heeft?
– Als we meer vragen voor de lege doeken, verkopen ze dan wel?
– Als we de doeken achteraf verkopen, verkopen ze dan wel?
– Als we de doeken niet in een vierluik splitsen, verkopen de grote doeken dan wel?
– Voelen de kopers, de crowdfunders, zich meer verbonden met de werken doordat ze eigenaar zijn en mee mogen beslissen?
Creative industry
Regelmatig hoor je in de media een gesprek tussen en over ondernemers, want het ondernemerschap heeft de toekomst. Je hoort uitspraken als ‘ondernemers kunnen in de toekomst kijken, zijn visionair’. Als ondernemer krijg je de eigenschappen toebedeeld autonoom te zijn, te onderzoeken en ontwikkelen, de ondernemer mengt zich in filosofische vraagstukken. De rol die kunstenaars hadden, wordt langzaam overgenomen door het algemene begrip ‘ondernemer’, met name in de creatieve industrie. Met dat verschil dat de ondernemer denkt in zingeving. Het rendementsdenken slaat toe. Maar wat levert dit op voor de kunstenaars? En voor de maatschappij?
Stukken in de media die hiernaar verwijzen:
9 mei, Ramsey Nasr: “Gaan kunst, filosofie, geschiedenis, Grieks de wereld redden? Bieden zij soms wél pasklare oplossingen? Nope – en dat is precies de bedoeling. Ze werpen vragen op in plaats van antwoorden te bieden en lijken daarmee in te gaan tegen het primaire doel van onderwijs. Ze kietelen onze nieuwsgierigheid naar onbekend terrein, naar wat áchter de horizon ligt en bevrijden ons van de kokerwereld van ons hic et nunc. Belangrijkst van al: ze doen dat zonder gebruik te maken van de verlokkingen van een hiernamaals. Ze maken ons immuun voor De Waarheid, die simpel, verstikkend en humorloos is. Bovendien komen ze in opstand tegen onze gretige hang naar snel rendement, dus tel uit je winst. “ http://newuni.nl/2015/05/rendementsdenken-heeft-onze-geest-verziekt/
1 mei De Correspondent door Rutger Bregman: “Als er één wetenschapper is die de wereld regeert, dan is het de econoom wel. Tegenwoordig wordt hij vaker aangehaald in Kamerstukken dan filosofen, historici en sociologen bij elkaar. Zelf ziet de econoom zich graag als neutrale en onafhankelijke expert. Maar is hij dat ook?”
https://decorrespondent.nl/2769/Deze-data-laten-zien-hoe-de-econoom-de-machtigste-wetenschapper-werd/192334360647-3afce624 [4] Het idee van Schwarzmalen is – te laten zien wat de invloed van het publiek doet met het werk van een kunstenaar. – actie: crowdfunding is niet te doen voor autonome kunst: lege schilderijen verkopen, voordat het werk bestaat is er al in geïnvesteerd. – experiment: te laten zien welk werk ontstaat er als een groep kunstenaars met dezelfde aanleiding een individueel werk maakt. – het hele idee van kunst in deze tijdgeest ter discussie stellen: crowdfunding, publieksparticipatie en rendementsdenken in de creative industry.
Links:
[1] https://www.schwarzmalen.nl
[2] https://www.facebook.com/schwarzmalen
[3] http://newuni.nl/2015/05/rendementsdenken-heeft-onze-geest-verziekt/
[4] https://decorrespondent.nl/2769/Deze-data-laten-zien-hoe-de-econoom-de-machtigste-wetenschapper-werd/192334360647-3afce624
“In de hedendaagse participatie-samenleving waarin iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen leven en omgeving en waarbij de overheid enkel een faciliterende rol speelt, zullen we elkaar wel moeten helpen en meer gaan samenwerken.”
Anna van Leeuwen, hoofdredacteur Kunstbeeld, 18 maart 2015.